Skutki fizyczne uzależnienia
Oprócz działania mechanizmów uzależnienia sam organizm i jego zaburzone funkcjonowanie, na skutek używania środków psychoaktywnych, dostarcza bodźców skutkujących dalszym zażywaniem. Jak to się dzieje?
Śledzenie skomplikowanych procesów biochemicznych nie jest w tym miejscu celowe, dlatego też ograniczyłem się do opisania skutków zaburzenia równowagi organicznej w następstwie zażywanie środków psychoaktywnych.
Organizm człowieka, na który nie zadziałał żaden środek farmakologiczny / psychoaktywny znajduje się w stanie równowagi. Oczywiście poziom owego stanu równowagi dla każdego organizmu jest inny, a wpływ na jego wartość mają takie czynniki jak poziom stresu, zadowolenia, posiadane umiejętności, sytuacja materialna czy rodzinna itp. Dla celu wyjaśnienia skutków działania środków chemicznych na organizm przyjęto, że organizm znajduje się we właściwym dla niego stanie równowagi lub inaczej w stanie wyjściowym, a każde zażycie jakiejkolwiek substancji chemicznej (leki, alkohol, nikotyna, narkotyki) wytrąca organizm ze stanu równowagi. W celu zobrazowania działania substancji chemicznej przyjęto, że na organizm działamy alkoholem w ilości jednej dawki.
Wprowadzamy do organizmu dawkę alkoholu po raz pierwszy. Organizm zostaje wytrącony ze stanu równowagi i reaguje różnymi reakcjami fizjologicznymi oraz reakcją psychiczną powodującą z reguły wzrost poziomu zadowolenia na skutek czego samopoczucie zwyżkuje. Następnie pod wpływem procesu metabolicznego alkohol z organizmu zostaje usuwany, a samopoczucie powraca do stanu wyjściowego tak jak i pozostałe funkcje organizmu.
Wprowadzamy alkohol do organizmu po raz kolejny w takiej samej ilości jak poprzednio. Reakcja organizmu będzie podobna do pierwszego zażycia alkoholu jednak poziom reakcji będzie nieco niższy. Każde kolejne zażycie będzie odczuwane przez organizm jako mniej zadowalające, a wzrost poziomu samopoczucia będzie coraz to mniej znaczący. Aby wywołać reakcję organizmu taką jak za pierwszym razem potrzebna byłaby zwiększona dawka alkoholu. Dzieje się tak dlatego, że każdy organizm posiada zdolność uodparniania się na przyjmowane substancje chemiczne. Dzieje się również coś więcej: po kolejnych zażyciach powrót organizmu do stanu równowagi jest coraz wolniejszy, aż po pewnym czasie czynnego zażywania organizm nie osiągnie już stanu wyjściowego i pozostanie „pod kreską„. Każde kolejne zażycia będą powodowały mniejsze skutki oczekiwane, a poziom równowagi organizmu będzie się obniżał.
Dalsze zażywanie będzie powodowało znaczący spadek samopoczucia wyjściowego, aż dojdzie do paradoksu, kiedy to organizm będzie potrzebował określonej dawki alkoholu aby „poczuć” się tak, jak przed pierwszym zażyciem. Jest to kolejne błędne koło związane z problematyką uzależnień, kiedy to skutek zażywania jest odwrotny niż pierwotne zamierzenia. Pozostałe tzw. błędne koła zostały opisane w zakładce „Utrata Kontroli”.
Wszystkie tzw. błędne koła są nierozerwalnie związane z uzależnieniem – uruchamiają one u osoby uzależnionej zwiększoną potrzebę dalszego zażywania.
Organizm osoby uzależnionej znajduje się więc w bardzo przykrym stanie fizycznym i emocjonalnym. Do tego dochodzi problem rozluźnionych czy wręcz zerwanych związków z rodziną i społecznością lokalną.
Takie skutki osiąga osoba uzależniona w procesie zażywania środków psychoaktywnych. Początki zażywania nie ujawniały stałego obniżenia samopoczucia ani tym bardziej degradacji osobistej. Uzależnienie rozwijało się w sposób niemal niezauważalny dla samej osoby uzależnionej na skutek działania mechanizmów uzależnienia oraz na skutek uodparniania się organizmu na substancje chemiczne.
Konsekwencje zażywania ponoszą nie tylko sami uzależnieni, ale ponoszą je też osoby im najbliższe, które nierzadko cierpią na równi z uzależnionymi. Cierpią dzieci z domów dotkniętych uzależnieniem, które ponoszą koszty spowodowane przez swoich rodziców. Dlatego każdy człowiek w jakikolwiek sposób dotknięty problemem uzależnienia ma prawo zwracać się o pomoc.